Przejście na zrównoważony rozwój wymaga rozpoznania uzależnienia naszej gospodarki od wzrostu. Oto lista objawów od Twojego terapeuty.
Najważniejszym spostrzeżeniem ekologicznych badań ekonomicznych może nie być to, że istnieją wyraźne ekologiczne i społeczne ograniczenia wzrostu (jak omówiono w poprzednim poście), ale to, że nasz system jest uzależniony od wzrostu. Kilku autorów użyło analogii do uzależnienia, aby opisać naszą fiksację na wzroście bez względu na koszty [1, 2]. Chciałbym jasno powiedzieć, że uzależnienie we wszystkich różnych formach nie jest niczym, czego należy się wstydzić i nie ma to być moralizatorski wpis na blogu. Stygmatyzujemy i indywidualizujemy uzależnienia i związane z nimi kwestie zdrowotne oraz izolujemy tych, którzy cierpią. Tworzy to również mit, że uzależnienie jest zjawiskiem niszowym, podczas gdy uzależnienie jest powszechne i nie dotyczy tylko narkotyków czy hazardu: kiedy praca jest uzależnieniem, jesteśmy pod wrażeniem i nagradzamy ludzi jako prawdziwych „pracoholików” [3].
Oto co zrobiłem, aby zbadać analogię uzależnienia od wzrostu gospodarczego: przejrzałem listy objawów uzależnienia od narkotyków i zastąpiłem słowa związane z używaniem substancji słowami związanymi z ekonomiczną bieżnią, na której się znajdujemy: wzrost gospodarczy, konsumpcja, dochód, praca, stres i opieka. Słowa, które zastąpiłem, napisałem WIELKIMI LITERAMI. Oryginalną listę objawów można znaleźć tutaj [4]. Czytając te zdania, możesz sobie wyobrazić, że wypowiadasz je (lub odczuwasz wewnętrznie) z różnych pozycji: jako polityk, dyrektor generalny lub jako indywidualny obywatel. Sprawdź sam, które objawy możesz zaobserwować, a które nie. Oto jak to wygląda:
Objawy lub zachowania UZALEŻNIENIA OD WZROSTU obejmują między innymi:
- Poczucie, że musimy KONSUMOWAĆ regularnie – codziennie lub nawet kilka razy dziennie
- Intensywne pragnienie WZROSTU EKONOMICZNEGO, które blokuje wszelkie inne myśli
- Z czasem potrzeba więcej DOCHODU, aby uzyskać ten sam efekt
- Dłuższy CZAS PRACY przez dłuższy okres niż zamierzaliśmy.
- Upewnienie się, że utrzymujemy podaż KONSUMPCJI
- Wydawanie pieniędzy na KONSUMPCJĘ, nawet jeśli nie możesz sobie na to pozwolić
- Niewywiązywanie się ze zobowiązań i obowiązków związanych z OPIEKĄ lub ograniczanie zajęć towarzyskich lub rekreacyjnych z powodu PRACY
- Kontynuowanie WZROSTU GOSPODARCZEGO, nawet jeśli wiemy, że powoduje on problemy w NASZYM SPOŁECZEŃSTWIE lub wyrządza nam krzywdę fizyczną lub psychiczną.
- Robienie dla WZROSTU GOSPODARCZEGO rzeczy, których normalnie byśmy nie zrobili, takich jak kradzież
- KONSUMOWANIE lub podejmowanie innych ryzykownych działań, gdy jesteś ZESTRESOWANY
- Poświęcanie dużej ilości czasu na uzyskiwanie DOCHODU, KONSUMOWANIE lub odzyskiwanie sił po PRACY
- Nieudane próby zaprzestania KONSUMPCJI
- Doświadczanie objawów odstawienia podczas próby zatrzymania WZROSTU EKONOMICZNEGO.
Uważam, że ta analogia jest pomocna w pokazaniu, w jaki sposób kontynuujemy normalną działalność, nawet w świetle katastrofalnych konsekwencji. Podkreśla to doświadczenie wielu ludzi w obecnej gospodarce: brakuje nam czasu i możliwości, aby dbać o to, co naprawdę ważne i czujemy, że nie jesteśmy w stanie uciec od bieżni. Nasz system ekonomiczny dosłownie staje się częścią naszej wewnętrznej psychiki, tworząc „mentalną infrastrukturę” wzrostu [5], podczas gdy nasza kultura uczy nas, że musimy poszerzać nasze możliwości i kapitały, aby być wartościowym. Jesteśmy zamknięci w gospodarce, w której nasze uczestnictwo społeczne zależy od zwiększenia naszych dochodów i czujemy potrzebę obrony naszej pozycji [6]. Uzależnienie nie jest problemem indywidualnym, podobnie jak nasza niezrównoważona gospodarka wzrostu. To, czego obraz uzależnienia nie komunikuje: korzyści ze wzrostu nie są dzielone równo, a nierówności są kluczowym czynnikiem napędzającym to błędne koło. Mając to na uwadze, jeśli powiażemy zbiorowe uzależnienie ze wzrostem, zobaczymy, że drastyczna transformacja struktur pracy, zaopatrzenia i dystrybucji jest konieczna, aby uwolnić naszą ścieżkę w kierunku zrównoważonych form dobrobytu. Podobnie jak w przypadku leczenia uzależnienia, degrowth oznacza stopniowe wygaszanie wzrostu za pomocą zaplanowanego, troskliwego i zbiorowego podejścia, a nie poprzez nagłą recesję w wyniku katastrofy, która najbardziej wpływa na zmarginalizowanych ludzi.
[1] https://yorkspace.library.yorku.ca/items/e05d0bc4-8723-46f3-ad38-be58edef71cc
[2] https://degrowth.info/en/library/our-addiction-to-economic-growth-is-killing-us
[3] https://www.healthline.com/health/addiction/work#diagnosis
[4] https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/drug-addiction/symptoms-causes/syc-20365112
[5] https://www.boell.de/sites/default/files/endf_mental_infrastructures.pdf
[6] Dean curran (2017). The Treadmill of Production and the Positional Economy of Consumption. Canadian Review of Sociology. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/cars.12137#cars12137-note-0012_67
Źródło zdjęć: Frederick Marschall on Unsplash
Autor: Sven-David Pfau, Wirtschaftsuniversität Wien / Austria
Ten tekst został opublikowany na warunkach licencji Creative Commons: CC BY-SA 2.0. Nazwa autora jest następująca: CC BY-SA 2.0, Autor: Sven-David Pfau, źródło finansowania: Erasmus+ Program Edukacji Dorosłych Unii Europejskiej. Tekst i materiały mogą być powielane, rozpowszechniane, udostępniane publicznie, udostępniane i dostosowywane pod następującymi warunkami: W każdym przypadku należy opublikować nazwisko autora, licencję, a także adres strony internetowej oryginalnego źródła.
Wsparcie Komisji Europejskiej przy tworzeniu niniejszej publikacji nie stanowi poparcia dla treści, które odzwierciedlają jedynie poglądy autorów, a Komisja nie może być pociągana do odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie zawartych w niej informacji.