Cyfryzacja i jej wpływ na rynek pracy

Krótka definicja

Digitalizację (cyfryzację) pracy należy rozumieć jako zwiększenie udziału danych cyfrowych w działaniach, które stanowią pracę. Znaczna część tych danych będzie oddawać w sposób cyfrowy rzeczywiste procesy i obiekty (tak jak skanowanie jest cyfrową formą danego obiektu, takiego jak dokument). Przyjrzyjmy się temu bliżej w oparciu o sprawozdanie 4CF zatytułowane „Competencies that weren’t there” przygotowane dla Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie. 

Dzięki informacjom o działaniu linii produkcyjnych i zachowaniu pracowników, uzyskanym z czujników temperatury, ciśnienia, napięcia, a także inteligentnych systemów kamer, cyfryzacja zakładów pracy umożliwia zmniejszenie liczby brygadzistów i innych osób sprawujących nadzór niezbędnych do zarządzania pracownikami na jednej zmianie. 

W przyszłości pozwoli to na dalsze zwiększenie zakresu zarządzania, tj. liczby osób podlegających bezpośrednio jednemu kierownikowi. Cyfryzacja zapewni mu „cyfrowe oczy i uszy” bez uszczerbku dla wydajności i bezpieczeństwa zatrudnienia podległych mu pracowników.

Które nowe technologie mogą pozbawić mnie pracy?

Obecnie najważniejszymi technologiami transmisji i przetwarzania danych, mającymi również wpływ na rynek pracy są technologie komunikacyjne (technologie sieciowe, takie jak internet, sieci bezprzewodowe, sieci komórkowe, itp.), gromadzenie danych z otoczenia (sensoryka, mowa, charakter pisma, rozpoznawanie twarzy i innych obrazów) oraz przetwarzanie i analiza danych (uczenie maszynowe, sieci neuronowe, algorytmy sztucznej inteligencji). Intuicyjnie wydaje się, że technologie informacyjno-telekomunikacyjne lub sztuczna inteligencja pozostają w sferze niematerialnej – ograniczonej do komputerów, internetu lub typowej pracy umysłowej. 

WAŻNE! Sztuczna inteligencja udoskonala nie tylko tzw. Inteligentność. Z uwagi na fakt, iż są to technologie informacyjno-telekomunikacyjne lub sztuczna inteligencja, a nie działanie ludzkie, w coraz większym stopniu przejmują kontrolę nad maszynami – na terenie zakładu pracy lub na placu budowy. Oznacza to, że ludzie wykonujący jednostajną, systematyczną pracę obejmującą (nie tylko) pracę fizyczną mogą czuć się zagrożeni.

Świat w obliczu cyfryzacji pracy

Według badań prawie połowa zawodów w Stanach Zjednoczonych jest w znacznym stopniu zagrożona automatyzacją w ciągu najbliższych 20 lat. Podobna sytuacja występuje w krajach Unii Europejskiej, gdzie prawie 54 % zawodów jest równie zagrożona procesem automatyzacji. Wartości przytoczone w badaniach mogą oczywiście być zawyżone, ponieważ zwykle – na co należy zwrócić szczególną uwagę – analizuje się jedynie technologiczną możliwość zastąpienia pracy człowieka automatyzacją, pomijając ekonomiczną opłacalność takiej zmiany, nie wspominając nawet o konsekwencjach społecznych.

Kompetencje przeszłości i kompetencje przyszłości

Autorzy badań często jednak podkreślają, że zagrożenie automatyzacją nie oznacza całkowitego zniknięcia zawodu z rynku pracy, a raczej dotyczy robotów przejmujących znaczną część czynności związanych z wykonywaniem danej profesji. Zawody najbardziej podatne na automatyzację to te, w których pracownik wykonuje bardzo dobrze określoną sekwencję powtarzalnych czynności. Z drugiej strony zawody nie narażone na proces automatyzacji to zawody, w których ważne są umiejętności poznawcze takie jak kreatywność, umiejętność rozwiązywania problemów i kreatywne myślenie. Umiejętności społeczne są również mniej podatne na automatyzację. Są to na przykład zdolność aktywnego słuchania, perswazji związanej ze stosowaniem inteligencji emocjonalnej.

Bibliografia:

Rynek pracy, https://mfiles.pl/pl/index.php/Rynek_pracy, dostęp 24.05.2022. 2 Przyczyny zmian – pod wpływem jakich czynników zmieni się rynek pracy? epale.ec.europa.eu, dostęp 28.04.2022. 3 Toffler A. (2006), Trzecia fala, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań; 

Toffler A. (2007), Szok przyszłości, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań. 4 WEF (2020), 

The Future of Jobs Report 2020 https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2020.pdf, dostęp 20.04.2022. 5 

OECD (2019) https://www.oecd.org/forum/issues/forum-2016-issues-the-future-of-education.htm dostęp 20.04.2022.

McKinsey Global Institute (2017) A Future That Works: Automation, Employment, and Productivity https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/featured%20insights/Digital%20Disruption/Harnessi ng%20automation%20for%20a%20future%20that%20works/MGI-A-future-that-works-Executivesummary.ashx, dostęp 20.04.2022. 7

Europejski Fundusz Leasingowy. Grupa Crédit Agricole (2019) Które zawody mogą zniknąć w najbliższej przyszłości? https://www.efl.pl/pl/biznes-i-ty/artykuly/ktore-zawody-moga-zniknac-wnajblizszej-przyszlosci, dostęp 20.04.2022. 8 https://pl.beincrypto.com/metaverse-nasza-praca-w-przyszlosci/, dostęp 28.04.2022

Autor: Tomasz Wołowiec, PhD, WSEI university Lublin / Poland

Niniejszy tekst został opublikowany na warunkach licencji Creative Commons: CC BY-SA 2.0. Imię i nazwisko autora jest następujące: CC BY-SA 2.0, Autor: dr Tomasz Wołowiec, źródło finansowania: Program Unii Europejskiej Erasmus+ na rzecz Edukacji Dorosłych. Tekst i materiały mogą być powielane, rozpowszechniane, publicznie udostępniane, udostępniane i dostosowywane pod następującymi warunkami: W każdym przypadku należy opublikować nazwisko autora, licencję, jak również adres strony internetowej oryginalnego źródła.

Wsparcie Komisji Europejskiej dla powstania niniejszej publikacji nie stanowi aprobaty dla jej treści, która odzwierciedla jedynie poglądy autorów, a Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji w niej zawartych.