Krótkie wprowadzenie
Rynek pracy jest jednym z wielu istniejących w gospodarce. Obejmuje kilka zagadnień dotyczących tworzenia podażu pracy i zapotrzebowania na siłę roboczą, wraz z warunkami zawierania transakcji pomiędzy dwiema stronami: oferującymi pracę za określonym wynagrodzeniem (pracownikami) i korzystającymi z tej pracy (pracodawcami).
Jest wiele czynników, które kształtują rynek pracy: społecznych (takich jak dostęp do powszechnej edukacji, jej poziom lub rozwój medycyny), środowiskowych (takich jak zmiana klimatu), ekonomicznych (takich jak popularność współdzielonej konsumpcji), politycznych czy też technologicznych.
Procesy robotyzacji a rynek pracy
Jednakże przewiduje się, iż w kolejnych kilku latach największy wpływ na rynek pracy będą miały procesy związane z robotyzacją, automatyzacją i wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Już w latach 70-tych i 80-tych Toffler, wybitny futurolog i twórca nowych koncepcji biznesu przewidział powstanie dużych ilości dostępnych informacji, niemożliwych do przetworzenia przez ludzi, co przyczyni się do ich wykluczenia z życia zawodowego.
Obecnie z powodu popularyzacji automatyzacji i systemów opartych na sztucznej inteligencji zakłada się, iż niektóre zawody, szczególnie te niewymagające specjalistycznej wiedzy lub umiejętności znikną z rynku (lub wszystkie z nich – jak np. usługi fryzjerskie, obuwnicze, itp.).
Rokowania są jednak dość zróżnicowane:
– według ekspertów Światowego Forum Ekonomicznego (WEF), tempo postępu technologicznego nie ulegnie zmianie w kolejnych kilku latach, jedynie wzrośnie w niektórych sektorach. Szacunkowo przewiduje się, iż do roku 2025 urządzenia i procesy automatyzacji przejmą aż 85 milionów zawodów na całym świecie, podczas gdy powstanie 97 milionów nowych zawodów. Dla wielu osób oznacza to konieczność przekwalifikowania się lub zdobycia nowych umiejętności;
– Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) przewiduje, iż 65% dzieci rozpoczynających obecnie edukację podejmie pracę w nieistniejących jeszcze zawodach;
– według McKinsey Global Institute, instytutu badawczego, dostępne obecnie rozwiązania technologiczne lub te obecnie powstające w laboratoriach badawczych mogą umożliwić zastąpienie 49% czynności obecnie wykonywanych przez pracowników do roku 2055;
– naukowcy z Oxfordu przewidują, iż sztuczna inteligencja zdominuje rynek pracy do roku 2061, ale nie zastąpi całkowicie człowieka do roku 2136.
Wnioski
Pomimo jednocześnie niepokojących i niosących nadzieję przewidywań ekspertów i raportów medialnych na temat zaniku określonych profesji i pojawiania się w ich miejsce nowych, ważne jest aby pamiętać, iż powyższe przewidywania co do kierunku rozwoju zawodów przyszłości – choć istotne, powinny być traktowane z rozwagą, szczególnie w kwestiach szczegółowych ustaleń.
Niemniej jednak, proces uczenia się i postrzegania kierunku zmian spowodowanych powyższymi czynnikami, włączając postępującą automatyzację i robotyzację, a przede wszystkim definiowanie wpływu tych transformacji na pracowników i pracodawców ma kolosalne znaczenie. Nie należy również zapominać o niespodziewanych wydarzeniach, tak zwanych ‘czarnych łabędziach’, które są trudne do przewidzenia i często mają olbrzymi wpływ na świat i gospodarkę (tak jak pandemia).
Bibliografia:
Rynek pracy, https://mfiles.pl/pl/index.php/Rynek_pracy, dostęp 24.05.2022. 2 Przyczyny zmian – pod wpływem jakich czynników zmieni się rynek pracy? epale.ec.europa.eu, dostęp 28.04.2022. 3 Toffler A. (2006), Trzecia fala, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań;
Toffler A. (2007), Szok przyszłości, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań. 4 WEF (2020),
The Future of Jobs Report 2020 https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2020.pdf, dostęp 20.04.2022.
OECD (2019) https://www.oecd.org/forum/issues/forum-2016-issues-the-future-of-education.htm dostęp 20.04.2022.
McKinsey Global Institute (2017) A Future That Works: Automation, Employment, and Productivity https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/featured%20insights/Digital%20Disruption/Harnessi ng%20automation%20for%20a%20future%20that%20works/MGI-A-future-that-works-Executivesummary.ashx, dostęp 20.04.2022.
Europejski Fundusz Leasingowy. Grupa Crédit Agricole (2019) Które zawody mogą zniknąć w najbliższej przyszłości? https://www.efl.pl/pl/biznes-i-ty/artykuly/ktore-zawody-moga-zniknac-wnajblizszej-przyszlosci, dostęp 20.04.2022. 8 https://pl.beincrypto.com/metaverse-nasza-praca-w-przyszlosci/, dostęp 28.04.2022
Autor: Tomasz Wołowiec, WSEI university Lublin / Poland
Niniejszy tekst został opublikowany na warunkach licencji Creative Commons: CC BY-SA 2.0. Imię i nazwisko autora: CC BY-SA 2.0, Autor: Tomasz Wołowiec, źródło finansowania: Program Unii Europejskiej Erasmus+ na rzecz Edukacji Dorosłych. Tekst i materiały mogą być powielane, rozpowszechniane, publicznie udostępniane, udostępniane i dostosowywane pod następującymi warunkami: W każdym przypadku należy opublikować nazwisko autora, licencję, jak również adres strony internetowej oryginalnego źródła.
Wsparcie Komisji Europejskiej dla powstania niniejszej publikacji nie stanowi aprobaty dla jej treści, która odzwierciedla jedynie poglądy autorów, a Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji w niej zawartych.